Kiedy amerykańska wynalazczyni Margaret Knight próbowała zgłosić patent na maszynę do produkcji papierowych toreb usłyszała, że o ten sam patent wystąpił także ktoś inny – Charles Annan, mężczyzna pracujący w warsztacie, w którym maszyna powstawała. Knight dysponowała całą dokumentacją i odręcznymi rysunkami technicznymi, więc cierpliwie czekała na sądowe rozstrzygnięcie sporu. Co w tym czasie robił jej przeciwnik Annan? Próbował przeforsować tezę, że „kobieta nigdy nie byłaby w stanie zaprojektować tak innowacyjnej maszyny”. To był jego jedyny dowód i jedyna linia obrony. I choć sprawę znamy jedynie z archiwalnych notatek to wyobrażamy sobie minę Annana, gdy sąd bezdusznie podważył tę „prawdę” o kobietach, przyznając patent Margaret Knight.
Choć od tamtych wydarzeń minęło ponad sto lat, to wiele osób wciąż nie zdaje sobie sprawy jak często kobiety i ich wynalazki zadziwiały mężczyzn – i świat. Oto 10 z nich, które warto poznać na początek:
1. Margaret Knight – maszyna do papieru i 25 innych patentów
Margaret Knight to kobieta wybitna. Już w dzieciństwie wykazywała nieprzeciętne zdolności techniczne i konstruowała samodzielnie sanki czy latawce dla siebie i swoich braci. Pierwszy poważny projekt opracowała w wieku zaledwie 12 lat – było to urządzenie awaryjne, które w przypadku zaklinowania maszyny natychmiast zatrzymywało jej pracę, chroniąc tym pracowników. Najważniejszym wynalazkiem Knight jest – używana do dziś – maszyna do automatycznego składania papierowych toreb z podklejanym, kwadratowym dnem, na którą uzyskała patent w 1871, po wspomnianym sporze z Charlesem Annanem.
Margaret Knight uzyskała łącznie 26 patentów, przez co jest często nazywana „żeńskim Edisonem”.
2. Mary Anderson – wycieraczki samochodowe
Czy wiesz, w jaki sposób Mary Anderson wpadła na to, że samochody potrzebują wycieraczek? Kiedy była na wycieczce w Nowym Jorku zauważyła, że podczas deszczu kierowcy nie widzą z wnętrza auta co dzieje się na drodze – i aby cokolwiek zobaczyć muszą albo wychylać się przez okno, albo zatrzymywać co jakiś czas i przecierać przednią szybę. To zainspirowało Anderson do stworzenia prostego urządzenia do zbierania wody z szyb, sterowanego przez kierowcę z wnętrza auta. Wycieraczki Anderson nie były automatyczne – ich działanie polegało na tym, że pręty z gumowymi końcówkami były zamocowane do rączki wewnątrz auta i aby przetrzeć szybę wystarczyło tę rączkę pociągnąć.
Mary Anderson opracowała swój wynalazek już w 1902 roku. 15 lat później inna kobieta – Charlotte Bridgwood opatentowała pierwszą automatyczną wycieraczkę do szyb.
3. Marion Donovan – jednorazowe pieluchy
Marion Donovan to kobieta, która bez wątpienia odmieniła życie młodych rodziców na całym świecie. Jako młoda matka postanowiła znaleźć sposób na zastąpienie wielorazowych pieluszek, wymagającym ciągłego prania, szybką, wygodną jednorazową alternatywą. Opracowanie prototypu, który zapewniałby pożądaną chłonność i wygodę, a przy tym odpowiednio separował wilgoć od skóry, dając dziecko uczucie komfortu i suchości zajęło Donovan kilkaście lat. Najpierw w 1949 roku opracowała wodoodporną powłoczkę do pieluch, potem cały prototyp jednorazowej pieluszki (zrobiła go z zasłonki prysznicowej), a finalnie, w 1961 roku – pieluszkę, która dała początek najpopularniejszym pieluchom świata – Pampers®.
4. Stephanie Kwolek – kevlar, czyli kuloodporność
Stephanie Kwolek od najmłodszych lat interesowała się modą. Uwielbiała tkaniny, układała z nich zmyślne formy i nawet marzyła o zostaniu projektantką. Po pewnym czasie zauważyła jednak, że bardziej od tworzenia ubrań interesują ją sam proces powstawania tkanin, ich właściwości i sposoby pozyskiwania nowoczesnych włókien. To odkrycie doprowadziło ją do pracy w znanym przedsiębiorstwie DuPont, a ona – do odkrycia nowego polimeru.
Wynalezione przez Kwolek włókno o nadzwyczajnej wytrzymałości i lekkości jest znane jako kevlar i stosowane do produkcji kamizelek kuloodpornych, telefonów komórkowych, ognioodpornych rękawic czy kombinezonów astronautycznych.
5. Grace Hopper – „matka komputerów”
Nie bez powodu Grace Murray Hopper nazywana jest „matką komputerów” lub „matką programistów” – to ona pracowała przy pierwszym amerykańskim dużym komputerze IBM Harvard Mark 1, to ona wynalazła kompilator (czyli narzędzie przekładające język człowieka na język maszynowy, rozumiany przez komputery), to ona współtworzyła pierwsze języki programowania, w tym COBOL i to ona spopularyzowała wiele informatycznych pojęć, takich jak bug.
Grace Hopper była przy tym pierwszą kobietą, która otrzymała tytuł naukowy doktora matematyki Uniwersytetu Yale. Przez wiele lat służyła jako żołnierz w United States Navy, czyli marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych, gdzie otrzymała stopień kontradmirała.
6. Mary Phelps Jacob – pierwszy nowoczesny biustonosz
1913 rok to prawdziwy przełom dla kobiet na całym świecie: to właśnie wtedy Mary Phelps Jacob uzyskała patent na pierwszy wygodny biustonosz. Staniki sprzed „ery Jacob” były nie tylko niewygodne, ale także skomplikowane w produkcji, ponieważ ich konstrukcja opierała się na drucianej siatce, stalowych elementach i fiszbin. Jacob wymyśliła biustonosz przypominajacy współczesne biustonosze bralette: ten efekt udało się jej uzyskać łącząc wstążkę z dwiema chusteczkami.
Wynalazek Mary Phelps szybko zrobił zawrotną karierę, ponieważ był wygodny, lekki i dobrze podtrzymywał piersi. Pomogła mu też historia: w czasie I wojny światowej rząd zwrócił się do kobiet z prośbą, by nie kupowały gorsetów ze względu na konieczność oszczędzania stali. Biustonosz zaproponowany przez Jacob okazał się wówczas najlepszą alternatywą.
7. Rachel Zimmerman – drukarka symboli Blissa
Drukarka symboli Blissa to urządzenie, które usprawniło życie niepełnosprawnych osób na całym świecie. Działanie drukarki polega na tym, że jej użytkownik dotyka pola ze znakiem, aby wyrazić swoje myśli, a drukarka przełoży to na obraz pisany. Rachel Zimmerman wymyśliła urządzenie w wieku 12 lat, zgłaszając je początkowo jako pracę w konkursie naukowym. Szybko okazało się jednak, że drukarka Blissa ma realny wpływ na życie wielu osób – i z teoretycznego projektu stała się popularnym narzędziem.
Zimmerman pracuje w NASA, a w swojej karierze naukowej skupia się na tym, by technologię kosmiczną wykorzystać w tworzeniu udogodnień dla osób niepełnosprawnych.
8. Josephine Cochrane – zmywarka do naczyń
Każdy, kto nie lubi zmywania naczyń i uważa zmywarkę za swojego największego sprzymierzeńca, powinien nastawiając ją podziękować w myślach Josephine Cochrane. Ta amerykańska gospodyni domowa opracowała urządzenie, które miało jej po prostu pomóc bezboleśnie ogarnąć cenną zastawę po bankietach. Nie chciała jej zmywać ręcznie, więc stworzyła zmywarkę pomyślaną jako klatkę, do której stawiano naczynia, myto je pod ciśnieniem i pozostawiano do wyschnięcia. Choć pierwszy wariant zmywarki Cochrane miał napęd ręczny, to według licznych recenzji wzbudzał zachwyt i pożądanie.
Josephine Cochrane uzyskała patent na zmywarkę w 1886 roku – zgłosiła go bowiem dopiero po śmierci męża, gdy trzeba było spłacić pozostawione przez niego długi. Warto wspomnieć, że Cochrane nie była ani pierwszą, ani jedyną osobą, która zaprojektowała zmywarkę do naczyń – znane są co najmniej dwie konkurencyjne prace inżynierów Joel Houghtona i L.A. Alexandra. Ich projekty były jednak znacznie gorsze, bo mimo dobrych założeń, żaden z nich nie potrafił doprowadzić do solidnego wykonania. Efekt był więc taki, że ich zmywarki nie domywały naczyń i to zmywarka Josephine Cochrana zawładnęła wyobraźnią wszystkich gospodyń – i gospodarzy – świata.
10. Temple Grandin – maszyna do przytulania
Powiedzieć, że Temple Grandin zrobiła wiele dla osób z autyzmem, to nie powiedzieć nic. Jako wysokofunkcjonująca osoba z autyzmem nie tylko napisała wiele książek, które mają statusy bestsellerów, ale także występowała w wielu programach poświęconych autyzmowi. Kiedy była na studiach opracowała maszynę do przytulania („hug box”), czyli wynalazek, który pozwala na uspokojenie ciała w sytuacji, gdy potrzebujemy przytulenia, ale jednocześnie boimy się bliskości. Hug-boxy stały się pomocne dla osób wysoko wrażliwych w każdym wieku – zarówno dorosłych, jak i dzieci.
Dziś Temple Grandin znana jest nie tylko jako wynalazczyni czy autorka książek, ale także jako profesor Colorado State University zaangażowaną w humanitarne traktowanie zwierząt hodowlanych. Skalę jej działalności można zobaczyć w filmie biograficznym „Temple Grandin” z 2010 r.
